VIRTUAL FOUNTAINS

VIRTUAL FOUNTAINS - Rivierenbuurt

De grondleggende thematiek van het werk is de omnipresente aanwezigheid van water op aarde als bouwsteen van leven. Overal om ons heen is water latent aanwezig, en in de Nederlanden zelfs heel letterlijk als we het landschap niet bemalen. Aanleiding voor het werk was de wens een aan het oog onttrokken waterpartij terug te brengen als landmark in een in een drooggelegde polder. Ook de Rivierenbuurt is gebouwd op drooggemaakt land waar het water alleen nog overal in naam bestaat. Hoe toepasselijk is het juist in deze buurt virtuele waterstromen weer fysiek en visueel de ruimte te geven.

VIRTUAL FOUNTAINS

Het kunstwerk VIRTUAL FOUNTAINS is een ruimtelijk projectie-kunstwerk met de drie onderdelen: Fontein, Bron en Waterval, opgesteld op drie verschillende plekken.

Als wonderlijke pop-ups staan in het groen gietstenen schermelementen, die overdag gebruikt kunnen worden als zitobjecten, maar dat duidelijk niet zomaar zijn, en daarmee oningevulde vragen en verwachting opwerpen. ‘s Nachts wordt door videoprojectoren op de drie kunstwerken een virtuele werkelijkheid geprojecteerd die een onderliggende laag van de stad toont en die de buurt zijn straatnamen leent: het in Nederland overal latent aanwezige water dat traag door oneindig laagland gaat. Opborrelende, geschaalde en vertraagde beelden van golven, stralen en druppels, gefilmd met het water uit de verbindende rivieren van Europa die zo in Amsterdam samenkomen, staan gekaderd in de ruimte als stille fonteinen waar de parkbezoeker tussendoor en in kan lopen, zonder erdoor nat te worden.

Het kunstwerk ontvouwt zichzelf in het donker en nodigt de kijker uit hierin deel te nemen. De toeschouwer kan als bij een werkelijke fontein het beeld van een afstand bekijken, maar kan ook kiezen zich letterlijk in de film te begeven, en zo onderdeel te worden van deze virtualiteit. Doordat de participant door zijn aanwezigheid het beeld vangt, en met zijn schaduw onmiddellijk deel wordt van het lichtspel op het kunstwerk, nodigen de videobeelden uit tot deze directe interactie. De vragen, die overdag opkomen, worden hiermee beantwoord, terwijl nieuwe vragen over werkelijkheid en beleving van de werkelijkheid zich presenteren: het kunstwerk is geen fontein, het kunstwerk is een beeld van een fontein.

De kunstwerken komen op enige afstand van elkaar in het groen te staan, in een ondergrond van gras. Het materiaal van het kunstwerk bestaat uit wit gietsteen, gepigmenteerd met titaniumoxide en met een toeslag van Noors marmer. Op verschillende zijden van de elementen is een precieze tekening van golfpatronen geëtst, zoals gebruikt worden in computermodellen om landschappen vorm te geven. De zorgvuldige detaillering in de verschillende oppervlaktestructuren van de steen ( giethuid, terrazzo-polijsting, uitgewassen lijntekening), maakt de witte volumes tactiel en aantrekkelijk.

Femke Schaap heeft in haar oeuvre een opvallende symbiose gecreëerd tussen ruimtelijke beleving en cinematografische projectie. Zij speelt in haar werk met de balans tussen de suggestieve dimensionaliteit van haar beelden en de efemeriteit en coulissevorm van de vaak kwetsbare dragers. De beeldaspecten en conventies die media als video en film bezitten, voorziet zij hiermee van een nieuwe tactiele beeldtaal waardoor de toeschouwer het werk in ruimte en in tijd kan beleven.

Ook het ontwerp voor deze ‘ virtual fountains’ kenmerkt zich door deze kwaliteit. Bepalend voor dit werk zijn de schijnbaar terloops gebruikte witte terrazzo elementen die niet alleen een sculpturale vraag opwerpen naar de relatie tussen kunst en utilitair gebruik, maar, door deze van projecties te voorzien, ook een sterk leidend (route, ruimtelijk verhalend) en op de locatie betrokken kunstwerk opleveren. Dit zullen geen ‘projecties op een plat vlak’ worden; de door de kunstenaar nagestreefde bewerking – waarbij vergroting, slow motion en fragmentatie naast andere typische filmtechnieken worden toegepast – zorgen ervoor dat het beeld letterlijk een ruimtelijke sensatie wordt. Het gefilmde water van verschillende rivieren verandert door gebruik van herhaling en schaal in een op zich zelf staande, toegevoegde waarde.